Άρθρα

Συνέντευξη της κας Σοφίας – Σύλβιας Λογοθέτη, Ψυχολόγου – Ψυχαναλύτριας, στην Άννα Νικολαΐδη

ΕΡΩΤΗΣΗ

“Ρόλοι γυναικών και ολοκληρωση της προσωπικότητας”, εκδ.Α. Σάκκουλας, 1985. Μιλήστε μας λίγο για τον τίτλο του βιβλίου αυτού. Πώς προέκυψε και γιατι ο προβληματισμός αυτός;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Είναι βασικά η διπλωματική μου Διατριβή στο Παν/μιο Ζυρίχης του 1975 και υπάρχει στην βιβλιοθήκη του ΖΒ και έχει ιστορία, διότι τα δεδομένα της διατριβής-βιβλίου μου, τα συγκέντρωσα σιγά-σιγά κατά την διάρκεια των σπουδών μου. Βασίστηκα στην φιλοσοφία του M.Heidegger, J.P.Sartre, αλλά και σε διαλέξεις της καθ. C.Safilios-Rothshild, ελληνοαμερικανίδας, η οποία είχε έλθει για να μας διδάξει κυριως για τον ανερχόμενο φεμινισμό στις ΗΠΑ, όπως C.Millet κ.α. O προβληματισμός αφορά φυσικά τους ρόλους των δυο φύλων και στην διαφοροποίηση τους από την εποχή της μητριαρχίας, την πτώση της και την ανέλιξη της πατριαρχίας ως κυρίαρχο κοινωνικό μοντέλο έως σήμερα, διαμέσου της θρησκείας, αλλων κοινωνικών θεσμών και ρόλων. Προσπαθώ να αποδείξω, οτι οι ρόλοι αυτοί δεν είναι δεδομένοι εκ γενετής, αλλά αν και υπάρχουν ιδιάζουσες διαφορές στα δύο φύλα, υπάρχει εξαναγκασμός  στην άσκηση και τυποποίηση αυτών των ρόλων στην κοινωνία μας. Το Α΄μέρος της διατριβής μου εξέδωσα ως βιβλίο το 1985, με συμπληρωματικές παρατηρήσεις απο τις εκδ. Α. Σακκουλας. Το είχα δώσει στις καθηγητριες Μ.Νασιάκου και Μ.Χαρίτου-Φατούρου, για να γράψουν κείμενο σχετικό για την προβολή του. Το 1986 άλλαξε ο νόμος για το Οικογενειακό Δίκαιο στην Ελλάδα. Αν και έδωσα αντίτυπα σε βιβλιοθήκες των Παν/μίων Πάντειο, Αθηνών, Ιωαννίνων και Θεσσαλονίκης και στην Γ. Γραμματεία Ισότητας στο ξεκίνημα της, ποτέ δεν αναφέρθηκα εγω με το όνομα μου πουθενά. Πως προέκυψε συμφωνα με την ερώτηση σας¨Μα φυσικά λογω των συγκυριών που ανέφερα , την έρευνα μου στην Φιλοσοφία και Ψυχολογία και το ρεύμα της πρώτης εποχής του φεμινισμού, ερχόμενου απο τις Η.Π.Α.. Ως εκ τούτου και ο προβληματισμός, εφόσον υπήρχαν στοιχεία σχετικά με την ισότητα των δυο φύλων, για ποιον λόγο δεν υπήρχε στις τότε γνωστές κοινωνίες του δυτικού κόσμου, αληθινη ισότητα; Αυτα τα στοιχεία θέλησα να αναδείξω.

Η Επανέκδοση του βιβλίου μου αυτού με νεώτερες έρευνες και τίτλο “Η ταυτότητα και ο ρόλος της γυναίκας”, 1998, εκδ. Γ. Δαρδανός. Όλως περιέργως η κ. Μ. Χαρίτου-Φατούρου εξέδωσε στον ίδιο εκδότη  το 1999 πανεπιστημιακό βιβλίο με τίτλο”Εισαγωγή στην Ψυχολογία”, ‘οπου αναφέρονται μερικές φιλοσοφικές φεμινιστικές μου φράσεις, που σκοπεύω να αποδείξω νομικά. Εκτος απο εκείνη την ισότητα που κατώρθωσαν οι μαχόμενες γυναίκες για τα δικαιώματα τους, όπως οι σουφραζετες, η Κλαρα Τσέτκιν και άλλες ερευνήτριες, όπως Αμαλία Φλεμιγκ κ.α, και στην Ελλάδα ως πρωτοπορεια των γυναικων, που πηγαν για πρωτη φορα σε δημοτικο σχολειο το 1831, συμφωνα και με την ‘προφητεια΄του Πλάτωνα-Σωκράτη στην Πολιτεια και ακολουθησαν οι σπουδες τους σε Γυμνάσιο και Πανεπιστημιακό επίπεδο, εστω μονο για γυναικες, το 1975 αυτες οι σπουδες ιδιαιτερα εθεωρουνταν ακομη και εκτος Ελλαδας ενας τρόπος οικογενειακης αποκατάστασης τους.

ΕΡΩΤΗΣΗ

Στον Πανελλήνιο Ψυχολογικό Σύλλογο αναφέρονται τα εξής για το βιβλίο αυτό: ”Στο παρόν βιβλίο, όπου ευρίσκεται το πρώτο μέρος της διατριβής της στα Ελληνικά, η συγγραφέας επιχειρεί ένα πείραμα: να συνδυάσει την Φιλοσοφία και Ψυχολογία, ώστε να τις χρησιμοποιήσει στην έρευνα της γύρω από την γυναικεία ψυχολογία και κοινωνιολογία. Αρχικά λοιπόν, αναφέρεται στην θεωρία του Χαϊντέγκερ για «τον πυρήνα του Είναι» και την εφαρμόζει στην ταυτότητα της γυναίκας, επιδιώκοντας να κατοχυρώσει το αίτημα της για ισότητα και ολοκλήρωση της προσωπικότητας της από φιλοσοφικής πλευράς. Κατά δεύτερο λόγο, παρουσιάζει κοινωνιολογικές απόψεις ρόλων και τα εμπειρικά τους αποτελέσματα, όσον αφορά τις γυναίκες κατά τρόπον, ώστε να διαφανούν οι αντιφατικότητες σε συσχετισμό με τη φιλοσοφική θεώρηση της ταυτότητας της γυναίκας. Εξάγει έτσι το συμπέρασμα, ότι ο παραδοσιακός ρόλος της γυναίκας (δηλαδή μητέρα-νοικοκυρά, που προϋποθέτει την υποταγή και εξάρτηση της) βρίσκεται σε αντίφαση με τον φιλοσοφικό ορισμό της ταυτότητας της. ”. Θα θέλατε να τα σχολιάσετε και πόσο μάλλον την ευρηματικότητα συγκερασμού της φιλοσοφίας με την ψυχολογία;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Στην συνέχεια όλων όσων γραψατε εκ μέρους του Π.Ψ.Σ. ο Lothar Wolfstetter, γερμανός εκδότης, όπου είχα δόσει το βιβλίο μου α’ και β΄μέρος για να εκδοθει στα γερμανικά έγραφε: “Παρουσιάζοντας στατιστικές από ΗΠΑ, Αγγλια, Γαλλία, Γερμανία κ.αλλες χώρες, επιχειρεί να δοσει μία γενική εικόνα της διεθνούς θέσης της γυναίκας στην κοινωνία και να προτείνει ορισμούς του ρόλου ή των ρόλων της και πως αυτοί θεσμοθετήθηκαν και κοινωνικοποιήθηκαν΄.
Οσον αφορά στην Φιλοσοφία και Ψυσχολογία της εποχης εκεινης(1970-1975), η Ψυχολογία δεν ήταν ακόμη αναγνωρισμένη ως αυτόνομη Επιστήμη,αλλά υπαγόταν-κυρίως  στο θεωρητικό της μέρος στην Φιλοσοφική Σχολή, ακόμα στη Ζυρίχη,όπου ήταν  πολύ πιό ανεπτυγμένη απ’ό,τι σε άλλες χώρες, ενώ στην Ελλαδα ήταν απαγορευμένη,όπως και η Κοινωνιολογία κατά την διάρκεια της Δικτατορίας του Παπαδόπουλου. Ομως το υπόλοιπο της διατριβής- βιβλιου μου είναι εξίσου σημαντικό, στο α΄του μέρος, όσον αφορά στην θεσμοθέτηση των ρόλων μέσω θεωριών της εποχής..Η Φιλοσοφια ακομη απο τον Αριστοτελη και τον Πλάτονα έβαλαν τις βασεις για τον σκεπτομενο άνθρωπο και για την δυνατοτητα του νου του να ερευνα και να εξηγει τα φαινομενα της φυσης και της ψυχης.ως εκ του τουτου και οι γυναικες θα έπρεπε να κατεχουν αυτη την δυνατότητα. Επίσης ο Χαιντεγκερ αναφερόταν συχνα στην “Ουδετεροτητατου Ειναι (DASEIN)’του ανθρωπου και ο Σαρτρ στις αξίες που καθορίζουν εξωθεν το Ειναι του ανθρωπου και που εντελει τις κανει ‘δικες΄του/της. Ως εκ τουτου προεκυψε και το σκιτσο της ‘Σκεπτομενης γυναικας’, στο εξώφυλλο του βιβλιου-διατριβης μου του 1985, εκδ.Α.Σακκουλας. Ακόμη βασίστηκα στην ψυχολογία των γυναικών στις πρωτογονες μητριαρχικες και μη κοινωνιες, ως απόδειξη μια  αλλης ψυχολογιας της ταυτοτητας τους, βασισμενης σε αλλους θεσμους και στερεοτυπα ρολων πιο ελαστικους για τις γυναικες απ’ο,τι στην σημερινη εποχη, τουλαχιστον του 1975.
ΕΡΩΤΗΣΗ

Το βιβλίο σας σε πόσες γλώσσες εχει μεταφραστεί;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Το βιβλίο μου και βασικά η αρχική διατριβή μου μεταφράστηκε στα γερμανικά με σύγχρονες για την εποχή έρευνες εως το 1990 στο α’ και β’ μέρος του ως “Das Selbstsein und die Rolle der Frau” και εκδοθηκε το 1995 στις εκδοσεις Roderer Verlag. Εχει την δική του ιστορία, διότι το τελειοποίησα με έρευνα  στο Παν/ιο Mainz της Γερμανίας, όντας βοηθός καθηγητού του Παν/ιου στην Παιδαγωγική Σχολή για 2 χρόνια περίπου, έως την γέννηση του γυιού μου Σπύρου Λογοθέτη και αφού καταφερα να το εκδόσω, έφυγα και επέστρεψα στην Ελλάδα,βασικά διότι με την πτώση του τοίχους του Βερολίνου σταμάτησε η σύμβαση μου στο Παν/ιο και της εισρροής  πολλών επιστημόνων από το ‘Ανατολικό μπλόκ.Επανεκδόθηκε σε β΄εκδοση από τον ίδιο εκδότη το 2004 με τιτλο: ‘Einfuehrung in die Sozialpsychologie der Frau”.Σχετικα με την απηχηση του βιβλιου μου, όπως ειπα, ειχε αυτην την τυχη στα Παν/ια και στην κοινωνία μας, Ωστόσο οι γυναίκες ακομη δεν τολμουν να αποδεχτουν την ουσια του ως προς τους ρόλους,αν και πολλα επιτευγματα γυναικων εχουν πλεον αναγνωρισθει.Είναι όμως πολυ πιθανόν να δεχονται ευχαριστως τον ρολο τους σαν νοικοκυρες και μητερες,εφοσον ο κοσμος σημερα εξακολουθει να κυβερναται απο άνδρες και μάλιστα συχνα με τον χειροτερο τροποκαι πιθανον ετσι να προτιμουν να μην ακολουθουν αυτην την παρανοια της εξουσιας,που κυριαρχει. Σε γεινκές γραμμές όμως έχουν πια ‘βγει απο το καβούκι τους.’

ΕΡΩΤΗΣΗ

Ποια τα σχολια των αναγνωστων σας σε Ελλαδα και εξωτερικό; ποσο τους αγγιξε το βιβλίο;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Όσοι/ες το διάβασαν και το αγόρασαν – ενώ εγω έλαβα ελάχιστα χρήματα – τα περισσότερα τα πήραν οι εκδότες  -υιοθέτησαν τις ιδέες μου και κυρίως πολλοί/ές τις αντέγραψαν. Λοιπόν δεν μπορώ να πω πως δεν είχε αντίκτυπο. Το αντίθετο μάλιστα. Επίσης στην εφημερίδα των φοιτητών του Παν/ίου του Mainz, UNIPRESS Mainz  το 1990, δημοσιεύτηκε σχετικό άρθρο μου, που αφορούσε στην λογοκλοπή του βιβλίου μου απο καθηγήτριες. Θα το βρειτε στο Pressereferat, Universitaet Mainz, με τίτλο “Plagiat an einer Diplomarbeit”. To ιδιο άρθρο μεταφρασμένο στα ελληνικά το έστειλα σε αντίστοιχη εφημερίδα του Παντείου Παν/μίου, το οποίο ‘ομως δεν θέλησαν να δημοσιεύσουν.

ΕΡΩΤΗΣΗ

Τα επόμενα σας σχέδια ποια ειναι; θα εκδώσετε νεο βιβλιο;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Βέβαια. Εχω γράψει πολλά ποιήματα με φιλοσοφικό-ψυχολογικό υπόβαθρο, τα περισσότερα από τα οποία δεν έχω εκδώσει, διότι δεν βρέθηκε ακόμη εκδότης όλων, αν και σε όσποιους/ες τα διάβασα σε κύκλους ποιητών καθώς και στο facebook στα προφιλ μου Sylvia Logotheti και Sofia Sylvia Logothetis, άρεσαν αρκετά και έχουν ορισμένα εκδοθει  σε ποιητική συλλογή της UNESCO, Λέσχη τέχνης και Λόγου Αθηνών, το 2017. Επίσης εχω γράψει ένα μυθιστόρημα ” Η ΟΥΤΟΠΙΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ”, το οποίο κι’ αυτό ζητά εκδότη, αλλά προς το παρόν το διασκευάζω σε Σενάριο. Συνεχιζω να γραφω και να αρθρογραφώ ως φιλόσοφος και ψυχολόγος κυρίως στο ίντερνετ, στο FB, σε blog και εφημερίδες, όπως offsite, newsbomb.cy και έχω κάνει εκπομπές σε κανάλια όπως Νew channel, Τηλεάστυ,Κανάλι 5, MEGA και τελευταία στο KONTRA Channel/ και “Καλειδοσκοπιο της Ολυμπιας’ του τοπικου καναλιου της Ν. Σμυρνης. Εχω δημοσιεύσει και σε περιοδικά στην Ελβετία “Psychanalytisches Journal”και στην Ελλαδα στον ΑΕΡΟΠΟΣ, ΑΓΩΝΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ, ΑΠΟΗΧΟΣ ΤΗΣ Ν.ΣΜΥΡΝΗΣ ΕΓΩ κ.α. Εργασθηκα στον ΕΟΠ, σε ιδρυματα παιδιων και στην Ελβετία ως σχολικός ψυχολόγος, στη Γερμανία και τελικά στην Ελλάδα ιδιωτικά.